သမိုင္​း

Theme images by Storman. Powered by Blogger.

Text Widget

Sports

Gadgets

Blog Archive

Travel

Definition List

Sunday, June 13, 2010

Mihing Hamphatnate Khuavannuai Tangkona


Universal Declaration of Human Rights in Zomi Version
Mihing Hamphatnate Khuavannuai Tangkona
Universal Declaration of Human Rights

A tei khia: Tual Khan Suan(Suanpi)
Proof-reading : Rev. Khup Za Go

Thu honna
Mihinga minpiang in pianpih vaang, kuamah in a phiatkhiatsak thei loh leh a kikim ciat hamphatna nei ciat hi, cih kisansakna pen leitunga suahtakna, thumanna leh kihotheihna bulpi ahi hi.


Mihing in a ngah ciat uh tua bang hamphatna kithusimsak lohna, kisimmawhsakna in mihing lungsim ngaihsutna kisiasakin siahuai taka gamtatna dong tun thei a, mihingte khempeuh in upna leh ngaihsutna bang pulakkhiat theihna, launa patauhna pan suakta a, cihmawhna pana suahtakna pen mi kim in a lunggulh lianpen uh ahi hi.

Mihing khat in haksatna tuak a, cih na’ng dang om nawn lo-a tua banga ki-uk cipna leh kinencipna langpana kinawk a kul nangawn ciangin mihing khat in a ngah hamphatnate pen ngeina bangin letsak, hutsak ding kisam hi.

Gam khat leh gam khat sanggam banga kizopna mainawtsak ding kisam hi. UN pawlmite khempeuh in mihing ngah hamphatna bulpite akipan mihing khat in a neih vaang leh manphatna, numei leh pasal in a kibang hamphatna ngah hi cih thu Thubulpi sungah kipsak pha kik uh a, a tangzaizaw suahtakna sungah a buppi-a khantoh nading, nuntak manphazaw tawh nuntak zawh na’ng hanciam hi.

Kumpi gamte in zong UNO mah tawh sem khawmin suahtakna thubulpite leh mihing hamphatnate zuih ding leh gam khempeuhah zahtak ciat ding thu mainawtsak ding kam ciam khinzo uh hi.

Hih kamciamna a tangtun kim zawh na’ng kuamah peuh in suahtakna thute leh hamphatnate pha taka a theih kim ciat ding uh a kisam thupipen hong suak hi.

Tua hi a, mi kim in ahi zongin, minam sunga kipawlnate khempeuh in a hi zongin hih Tangkona pen lungsim sungah vom tawntungin, hih hamphatnate leh suahtakna thute in a mainawt nadingin kihilhin ahi zongin, lai tawh kisinsakin a hi zongin, a mainawt zawh na’ng lampi satin a hi zongin, gam khat sungah hi taleh, leitungbupah hita leh a hanciam dingin, a kipawl gam mite sungah a hi zongin, amau uk sunga gam mite sungah a hi zongin mannei tak leh leitungbup huapa a kizuih, a kisan nadingin kumpi gam khempeuh leh mihing khempeuh in matutnapi khata a san ciat dingun tuin UNO Gambup Khawmpi in Hih Mihing Hamphatnate Khuavannuai Tangkona thu hong pulak hi.

Thu 1.

Leitung mihing khempeuh a suah tung limlimin a suaktasa-a piang hi a, hamphatna leh vaang a kibang ciat ngah uh hi. Thu lungngaih theihna leh a sia a pha khen theihna thupha ngah uh a, sanggam khat hihna lungsim tawh khat leh khat a gamtat ciat ding uh ahi hi.

Thu 2.

Mi khempeuh in minam hang, meel pianzia hang, numei-pasal hihna hang, kampau hang, biakna hang, gam sung ki-ukna hang leh ngaihsutna kibat lohna hang, gammi hihna leh suahna khanna hang, neih leh lam hang, pianna leitang leh za dang khat peuhpeuh hanga kideidanna om peuhmah loin hih Tangkona sunga kigen hamphatna leh suahtaknate khempeuh ngah kim hi. Tua bek hi loin, mi khat peuhpeuh pen a tenna gam a suakta gam hi ta leh, gam khat vaihawmna sungah a ki-uk lai hi ta leh, amau leh amau a ki-uk tuam nai lo gam hi ta leh, kumpi gam sungah ki-ukna ciangtan nei khat sungah a om hi ta leh, tuate paulamin kideidanna om thei lo ding hi.

Thu 3.

Mi kim in ama nuntak theih nading, suahtak nading leh lungnopna ding hamphatna ngah hi.

Thu 4.

Kuamahmah silain kinei thei lo ding a, kuamah kisila bawl thei lo ding hi. Bang bang hi leh sila vaia sumbawlna peuhpeuh kikhaam hi.

Thu 5.

Kuamah kigawtbawl, mulkimhuai taka kibawlsiat, mihing banga ki-en lo, kineuseek hiam kigawt hiam phal hi lo hi.

Thu 6.

Mi kim in upadi maiah mihing ngeina banga mun khempeuhah ki-et ding hamphatna ngah hi.

Thu 7.

Mi khempeuh upadi mai ah a kizakim ciat hi a, upadi tawh kituakin kideina om loin a kibanga ki-et ding thu ngah ciat hi. Hih Tangkona palsata kideina ahi zongin, kidei na’nga kihanthotna ahi zongin a om zenzen leh kuamah peuh in a kibanga hut theih na’ng thu ngah ciat hi.

Thu 8.

Upadi in ahi zongin, thu bullet in ahi zongin a piak hamphatna bulpite palsatna peuhpeuh a kituahpih thukhen zum in a phataka a hut nading mi kim in hamphatna ngah hi.

Thu 9.

Kuamah upmawh thu tawh kimat ahi zongin, thongah kikhiat ahi zongin, gamdangah kipuakkhiat ahi zongin ngeina lo hi.

Thu 10.

Mi kim in ama ngah hamphatna tawh kisai ahi zongin, mi khat’ tavuan tawh kisai ahi zongin pen guptuam paihtuam a nei het lo thukhenna zum khat in tangpi theih leh a kilawm a kituaka thu a sit hamtang ding a kicingin hamphatna ngah kim ciat hi.

Thu 11.

(1) Khialhna nei hi ci-a mi khat a kingawh peuhmah leh tangpi theiha thu kisit a, amah leh amah a kihut nading ngeina banga a kihut khit cianga upadi tawh kituakin a mawh mah hi a kicih matengin tua mi pen a khial lo bangin ngaihsut ding a hi hi.

(2) Mi khat pen khial hi a kicih laitaka leitungbup upadi ahi zongin, gambup khat upadi ahi zongin tawh kituakin a sem lo kha hiam, a sem khial kha hiam ci-a mawhsak theih na’ng thu om a hih kei buang leh, a nung ciangin mawh hi cih theih na’ng thu om lo hi. Mawhna a bawl laitaka gawt na’ng ngeina zah sanga gikzaw gawtna zong piak theih hi lo hi.

Thu 12.

Mi khat peuh mipum thusim ahi zong, innkuan thu a hi zong, innsung thu a hi zong, lai kikhak a hi zong tawh kisaiin kikausi phum mawk ding ngeina hi lo a, kiminsiatsak mawkmawk theih zong hi lo hi.

Thu 13.

(1) Mi kim in ama gam sung mun khat peuhpeuhah lal kawikawi thei a, mun khat peuhpeuhah ten theih na’ng hamphatna ngah hi.

(2) Mi kim in a ut nak leh gam khat peuhpeuh, ama tenna gam nangawn nutsiat theih na’ng, a ut nak leh a kileh kik theih nading hamphatna ngah hi.

Thu 14.

(1) Mi kim in bawlsiatna tawh a kipelh theih nadingin gam dang khat peuhpeuhah huhna nget ding ahi zongin, buk theih nading ahi zongin hamphatna ngah hi.

(2) Hih hamphatna pen nainganzi vai tawh kisai lo-a khialhna ahi zongin, UN’ ngimna leh thubulpite tawh kisai lo-a khialhna a hi zongin a hih leh paulap thei lo ding hi.

Thu 15.

(1) Mi kim in kumpi-gam uk khat sungah gammi suah theihna hamphatna ngah ciat hi.

(2) Gam mi a suahna pen a mawkna tawh kiphiatkhiatsak ziau thei lo ding a, gammi khat pan gammi dang khatah a laih nop leh laih theihna thu zong kuamah in nial thei lo hi.

Thu 16.

(1) A khankhin numei pasalte pen minam ahi zong, gammi ahi zong, biakna ahi zong hangin zi leh pasal-a kineih ding kikhaam thei lo a, inntum khat suanga kipat theih na’ng hamphatna ngah uh hi.

(2) Kitenna pen a kiteng dingte gel’ utna leh thukimna ngiat bek tawh piang thei ding hi.

(3) Innkuan pen minam khat hihna sungah leitung ngeina leh a kip kipawlna khat suak a, Kumpi leh minam hihna in a hut ding thu ngah hi.

Thu 17.

(1) Mi kim in neihsa khat peuhpeuh ama aipengin nei thei a, mi dang tawh zong kipawlin nei thei hi.

(2) Kuama neihsa thu kician lopi-in mawh suhsak theih lo hi.

Thu 18.

Mi kim in thu ngaihsut theihna, thu khentat theihna leh biakna tawh kisai suahtakna ngah hi. Hih suahtakna in biakna leh upna khek theihna suahtakna zong huam a, a biakna hiam, a upna hiam tawh kisai thuhilhna, zuihna, paaina leh tanna pulakna zong amah beka hih theihna, mi dangte tawh kipawlkhawma hih theihna leh tangpi maiah hih ding leh amah guakin sim hih theih nading suahtakna zong huam hi.

Thu 19.

Mi kim in ama deih bang ngaihsut theihna leh ama deih banga pulak theih nading suahtakna ngah hi. Hih suahtakna in kuamah in nawngkaisak se lo-a mi dang’ thu san theihna ahi zong, gamgi ciangtan om se lo-in ahi zongin, leh thu kizakna khat peuhpeuh zangin ahi zongin, mi dang’ ngaihsutna leh thu khat peuhpeuh zon theihna thu pia a, amah in tua thute hawmkhiat theihna zong huam hi.

Thu 20.

(1) Mi kim in nawngkaina bawl lo-a khawmpi vaihawm ahi zongin, kipawl bawl theih na’ng ahi zongin suahtakna hamphatna ngah ciat hi.

(2) Mi khat pen kipawlna khat peuhpeuhah kihel hamtang dingin cih teitei theih hi lo hi.

Thu 21.

(1) Mi kim in ama gam sung vaihawmnaah amahmah ahi zongin, suakta taka a teel mite zangin ahi zongin kikum theihna hamphatna ngah hi.

(2) Mi kim in amau gam sung kumpi nasepna sungah mi dangte mah banga sep theihna hamphatna ngah hi.

(3) Mipite’ deihna pen kumpi vaihawmna thuneihna in bulphuh tawntung ding hi. Tua pen a man

taka a hun lianliana leitung bupah kizakima kizang kiteelna ahi zongin, a sim thama me khiatna ahi zongin, tua mah tawh a kibang suakta taka me khiatna ngeina khat ahi zongin zanga kiteelna tawh ki-en ding hi.

Thu 22.

Leitung mihing khat hihna tawh mi kim in lungmuang taka nuntak theih na’ng hamphatna ngah hi. Tua pen mihing khat a hihna tawh kisai suakta taka a khantoh nading leh zahtakna a ngah nadinga a lo thei lo ahi annek tuidawn ahi zong, mihing kipawlna tawh kisai ahi zong, ngeina tawh kisai hamphatnate ama kumpi-gam neih leh lam ahi zong, kipawlna ngeina tawh kituakin ahi zongin, gam khat in a hanciamna leh gam tuamtuam kipawl khawma nasepna tawh ahi zongin a tangtunsak nading hamphatna ngah hi.

Thu 23.

(1) Mi kim in nasepna a neih na’ng uh, amau sep nopna lam teel theih nading, nasepna tawh kisai thunuam leh thuman a hih na’ng, leh nasepna pan kimawk phiat ziauziau theih nading pana kihutna a hi zongin hamphatna ngah uh hi.

(2) Kuamah kideidan loin amau sepna tawh kituak ciata khasum zong a kibang a ngah na’ng uh mi kim in hamphatna ngah hi.

(3) Sepna a nei mi kim in amah leh a innkuanpihte tawh mihing ngeina banga a kilawm a kituak vang a neih nading, leh a kisapna banga tangpi kihutna a omsa banga ngah behlap theih nading hamphatna ngah hi.

(4) Mi kim in amau hamphatna leh noptuamna hut nadingin sumbawl kipawlna phuat ahi zongin, tua ah pawlmi suah theih nading ahi zongin hamphatna ngah hi.

Thu 24.

Mi kim in nasep hun sung nai ciangtanna tawh ahi zongin, a hun huna a khasum tawh akhuan ngah theih nading dongin tawlngak hun leh tawldam hun ngah na’ng hamphatna ngah hi.

Thu 25.

(1) Mi kim in amah leh a innkuanpihte’ cidam nading, nopsakna nading a kisam khempeuh, annek tuidawn, puansilh nikten, tenna giahna, zatui zaha kikepna leh lungnop nading a kisam tuamtuam dongin ngah theih na’ng hamphatna ngah hi. Nasepna ngah lohna a om kha ahi zong, natna, hihmawhna, meigonna, tek leh guaina akipan ama thu a hi lo haksatna khat peuhpeuh a tuah ciang nangawna kikep zawh nading hamphatna ngah hi.

(2) Nupi leh naupangte in a tuam mahmaha kikepna leh kihut nading hamphatna ngah hi. Nupa ngeina sung pana suak hi ta leh, nupa ngeina banga a kiteng lo sung pana suak hi ta leh, nau suak khempeuh in a kibanga kep leh khoi ding hamphatna ngah ciat hi.

Thu 26.

(1) Mi kim in pilna zon theih na’ng hamphatna ngah hi. Lai bulpi leh tan sawm ciang beek peuhmah a sap om lo-a kahsak ding ahi hi. Tan sawm ciang pen kuamah peuh pel lo-a a kah ding hi. Set lam pilna leh nasep siam nading pilna kuamah peuh in a ngah kim na’ng vaihawm ding hi. Tan sawm tung siah zong amau pilna tawh kituakin mi kim in a ngah theih nading vaihawm ding hi.

(2) Lai pilna kici pen mihing khat a cingtaaka a khantoh na’ng ahi zong, suahtakna bulpi leh mihing hamphatna bulpite in a mainawt na’ng ahi zongin hi ding hi. Leitung kumpi tuamtuam sungah biakna leh minam vai-ah khat leh khat lungsim kimuhna, lungduaina leh kilawmtatna in mai nawt a, tham loin, kilemna a om zawh nadingin UNO’ sepna leh bawlnate mainawt na’ng hanciam ding hi.

(3) Nu leh pate in tate pen bang ci bang pilna guat ding hiam cih thu tawh kisai amau khentat theih na’ng hamphatna ngah masa uh hi.

Thu 27.

(1) Mi kim in gam sung nuntakna sungah bang ci bang ngeina leh tatdan zui ding, thu pilna hi leh science pilna hi leh tawh kisai bang ci zuih ding cih hamphatna ngah hi.

(2) Mi kim in lai tawh kisai, khutsiamna tawh kisai, science pilna tawh kisai ama bawlkhiatna pana noptuamna leh minphatna a ngah dingte pha taka hutsak ding hamphatna ngah hi.

Thu 28.

Mi kim in gam sung leh leitungbup ah hih Tangkona sungah a kigen suahtakna leh hamphatna a kicing taka a ngah theih nading hamphatna ngah hi.

Thu 29.

(1) Mi kim in mihing khat a hihna pen suakta tak leh cingtaak taka a khantoh zawh na’ngin ama omna gam sungah mawhpuakna nei hi.

(2) Suahtakna leh hamphatnate a zat na’ng, a ngah na’ng tawh kisaiin, mi dangte in suahtakna leh hamphatna a ngahte uh zahtaksak a, a kilawma phawk kawm gige ding a hihna thu tawh ngeina omsa tawh kituakin, democracy ki-ukna sunga kizang tangpi khantoh nading, kumpi ngeina banga kalsuan nading leh a sia a pha a kilawm ciang khat ciat a hih nadingin mi kim in a pha bek khat ciata gamtat ding ahi hi.

(3) Bangbang hi leh hih suahtakna leh hamphatna thute pen UNO’ ngimna leh thubulpite tawh ki-elpuaka zat ding hi lo hi.

Thu 30.


Hih Tangkona sungah thu khat peuhpeuh pen hih sunga kigen suahtaknate leh hamphatnate suksiat nopna lungsim tawh Kumpi khat in ahi zong, mi pawlkhat in ahi zong, mipum khat peuhpeuh in ahi zongin na sem a, gamtat na’ngin bangmah deihkaih tawm ding hilo hi.

Universal Declaration of Human Rights in Zomi Version