သမိုင္​း

Theme images by Storman. Powered by Blogger.

Text Widget

Sports

Gadgets

Blog Archive

Travel

Definition List

Tuesday, February 28, 2012

Viber ကုိသုံးျပီး ဖုန္း free ေခၚဆုိမယ္ ၊ message free ပုိ႕မယ္


ျမန္မာ Mobile App က User မ်ားကုိ Viper ေဆာ့၀ဲကုိသုံးျပီး အင္တာနက္ကြန္နက္ရွင္ရွိရုံနဲ႕ ဖုန္း free call ေခၚလုိ႕ရတဲ့ ၊ Message အခမဲ့ပုိ႕လုိ႕ရတဲ့ နည္းေလးကုိေျပာျပခ်င္ပါတယ္ရွင္။ ႏုိင္ငံျခား မွာတင္သုံးလုိ႕ရတာမဟုတ္ဘဲ ၊ ျမန္မာႏုိင္ငံကေနလည္း ဒီေဆာ့၀ဲေလးကုိသုံးျပီး အခမဲ့ဖုန္းေခၚဆုိလုိ႕ရတာကုိေတြ႕ရပါတယ္။
ဒီ application ေလးကုိသုံးစြဲဖုိ႕ မိမိရဲ႕ဖုန္းကုိ အင္တာနက္ကြန္နက္ရွင္တစ္ခုခု (Wifi,3G..)နဲ႕ခ်ိတ္ဆက္ထားရပါမယ္။ လုိအပ္တဲ့ေဆာ့၀ဲျဖစ္တဲ့ Viber ကုိေအာက္မွာရယူလုိက္ပါ။
 (မိမိတုိ႕ဖုန္းနဲ႕ဆုိင္တဲ့ application ကုိေရြးခ်ယ္ရယူပါ)
Viber for iPhone အားရယူရန္
 
Viber for Android အားရယူရန္
 
Viber for Nokia အားရယူရန္
download ရယူျပီးျပီဆုိရင္ေတာ့ Viber ေဆာ့၀ဲကုိဖုန္းထဲမွာ install လုပ္ပါ။ ျပီးရင္ Viber ေဆာ့၀ဲကုိဖြင့္ပါ။ ႏုိင္ငံ ေရြးခ်ယ္တဲ့ေနရာမွာ ျမန္မာႏုိင္ငံကလူေတြဆုိရင္ Myanmar (+95) ကုိေရြးခ်ယ္ေပးပါ။ ေအာက္က TextBox မွာ မိမိရဲ႕ဖုန္းနံပါတ္ကိုထည့္ပါ။ ဖုန္းနံပါတ္ထည့္ရာမွာ (ဥပမာ) မိမိရဲ႕ဖုန္းနံပါတ္က 09-2016878 ဆုိရင္ ေရွ႕ဆုံးက သုည ကုိျဖဳတ္ျပီး 9 ကေနစထည့္္ပါ။ (ဥပမာ- 92016878) ။ ျပီးရင္ Continue ကုိႏွိပ္ပါ။ ေအာက္ပုံအတုိင္းပါ။
ဒါဆုိရင္ မိမိရဲ႕ဖုန္းကုိ Viber မွ Activation code တစ္ခု Message အေနနဲ႕၀င္လာပါလိ္မ့္မယ္။ အဲဒီ code ကုိ ေအာက္ပါ ပုံထဲကအတုိင္းထည့္ပါ။ ျပီးရင္ Enter Viber ကုိႏွိပ္ပါ။
အကယ္၍ Activation Code Message မိမိဖုန္းထဲကုိေရာက္မလာဘူးဆုိရင္ေတာ့ Android ဖုန္းေတြမွာေအာက္ပုံမွာျပထားတဲ့အတုိင္း click here ကုိႏွိပ္ပါ။ iPhone ေတြမွာဆုိရင္ေတာ့ Screen ရဲ႕ထိပ္ဆုံးဘယ္ဘက္က Not Code? ကုိႏွိပ္ပါ။
Web Browser တစ္ခုနဲ႕ေအာက္ပုံထဲကအတုိင္းတက္လာပါလိမ့္မယ္။ မိမိဖုန္းနံပါတ္လည္း ပါ၀င္ပါလိ္မ့္မယ္။ အဲဒီက “Get Code” ဆုိတဲ့ခလုတ္ကုိႏွိပ္လိုက္ပါ။ ေအာက္ပုံအတုိင္းပါ။
“Get Code” ကုိႏွိပ္လုိက္တယ္ရုံရင္ စကၠန္႕ပိုင္းအတြင္းမွာ မိမိရဲ႕ဖုန္းကုိ ႏုိင္ငံျခားနံပါတ္နဲ႕ဖုန္း call တစ္ခု၀င္လာပါလိ့္မ္မယ္။ အဲဒီအခါ ကုိင္နားေထာင္လုိက္ပါ။ ေယာက်ာ္းသံနဲ႕ မိမိဖုန္း Viber ေဆာ့၀ဲထဲမွာ ထည့္ရမယ့္ Activation Code ကုိႏွစ္ၾကိမ္တိတိေျပာေပးပါလိမ့္မယ္။ အဲဒီ Code ကုိမွတ္ထားပါ။ျပီးရင္ ခုနကဖုန္းထဲမွာေျပာသြားတဲ့ code ကုိထည့္ပါ။ ျပီးရင္ Enter Viber ကုိႏွိပ္ပါ။ ေအာက္ပုံအတုိင္းပါ။
ေအာက္ပုံထဲကလုိေပၚလာျပီဆုိရင္ေတာ့ Viper Setup လုပ္တာျပီးစီးျပီျဖစ္ပါတယ္။

ဖုန္းစတင္ေျပာ၊ Message စပုိ႕လုိ႕ရပါျပီ။ ကုိယ္ေျပာခ်င္တဲ့သူငယ္ခ်င္းဆီမွာလည္း Viber ေဆာ့၀ဲသြင္းထားျပီး အခုလုပ္ခဲ့သလုိ Setup လုပ္ထားဖုိ႕လုိပါလိမ့္မယ္။ ျပီးရင္ သူ႕နံပါတ္ကုိ Viber ထဲမွာ Invite လုပ္ျပီး ဖုန္းေခၚရုံပါပဲ။အင္တာနက္ဖုိးအနည္းငယ္သာကုန္မွာျဖစ္ျပီး ဖုန္းခမကုန္ဘဲ ၾကိဳက္သေလာက္ေျပာ ၊ ၾကိဳက္သေလာက္ message ပုိ႕လုိ႕ရျပီေပါ့။ ကုိယ့္ႏုိင္ငံထဲက သူတင္မဟုတ္ဘူး ၊ႏုိင္ငံျခားက သူငယ္ခ်င္းေတြနဲ႕လည္းေျပာလုိ႕ရျပီေပါ့ေနာ္။ အားလုံး အဆင္ေျပၾကမယ္လုိ႕ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္ရွင္။
  

ဖုန္းနဲ႔ပက္သက္တာေလးေတြဖတ္မိလို႔ မသိေသးေသာ သူမ်ားအတြက္ ျဖန္႔ေ၀ျခင္းျဖစ္ပါသည္။ ဖုန္းနဲ႔ပက္သက္တာေတြ အေနာ္မစမ္းဖူးဘူးေနာ္။ သူတုိ႔ေျပာတဲ႔အတုိင္းသာ လုပ္ၾကည္႔။ အဆင္မေျပရင္လည္း မပူနဲ႔ မူရင္းလင့္ေပးထားတယ္ ။ တခါတည္း ေမးလုိ႔ရေအာင္။ 

ဖုန္းရွိေသာ ကုိကုိ ၊ မမ၊ ညီေလး၊ ညီမေလး ၊သူငယ္ခ်င္းမ်ား  ကလိႏုိင္ၾကပါေစ..........:)

FWD Mail 

Wednesday, February 8, 2012

Kapteel Gam leh Leitang

(7) Khuapi Guah in Saizang Kum Thum Lawi
Pu Gawh Pau maan sungin Khuangleng hausa Thang Hul tawh kilemna kamciam bawl in saban khin napi Pu Thuam Thawng khang ah kamciam pelin gal a vasim kik ciangin a kamciamsa bangin khuapi guahin kum 3 Saizang lawi in zu lo hi. Hih thu hangin Pu Thuam Thawng kisuang takin la na phuak a,
(a) I ciamciam na hul tui ta aw i ciam khumkhua bei aw ee,
(b) Tun ning sak leh thaulawng a, ciam khau bang pallah zong ing ee

Khuangleng Hausa lui Thang Hul in Thuk a
(a) I ningzu leh i aisa aw tong kaciam na hi ci aw
(b) Ciampel dingin saumang nuai ah ning na dawn na om lo ee
I pu i pa te khangah gal leh sa kinei in khua khat leh khat kido in haksatna tampi na phukha uh a, amau zuihsa lampi ei khangno te’n nuamtak in tawn in i nuntak theihna a hang i pu i pa te nawksa gam sungah a nungta a khuasa i hi hi.

(8) Gam Lei Di’n Paisakna
Pu Con Bik n Khuangleng hausapa tanu Van Sangii gam leina di’n hong kalh ciangin gam ngen a, a vapai sa Pu En Ngaih leh Pu Zul Kilt e mah makai in a nuaia vanteng tawh gam lei dingin va kuan uh hi.
1. Van Sangii =Khuangleng hausapa’ tanu
2. Saiha =Bu 1
3. Zangsial =A hing 1
4. Thau =Lawng 17
5. Zam =1
6. Daak =Bu 1
7. Sial =1
Van Ngah Nate
(1)Saiha =Pu Suah Awn mat saiha hi
(2)Van Sangii =Khuangleng hausapa’ tanu
(3)Zangsial hing =Pu Thuam Thawng in sialpi nuta tawh Thangnuai khua ah a khek ahi hi.
# Pu Tun Za Go ciaptehna pan kila hi.
Hih teng tawh vapai uh a, Van Sangii pen sial (100) taangin na sang hi. A dang teng sial(20) taangin sang uh hi. Van Sangii pen a taktak hiam cih a theih na ding un tu lai in hausapa’ inntual a kho sak uh hi. Bang hang hiam cih leh Van Sangii in a neu a ki pan khat vei beek tu tawi ngeilo hi.
Tua ahih manin Van Sangii in kho theilo takpi a, Falam ukpi upa te’n nuihsan ngeingai uh hi. A nuihsan uhteh Pu En Ngaih in la phuak a,
(a)Zing ka zinpih zang mang tunnu banzal the bang hawm ei ee
(b)Leido te-ah sumtual ah e, tukawl nau bang tawi sak ing e, hau gual ciam bang nui sake e,
cih la na phuak hi.
¬Kapteel gam dingin Pu Con Bik in nisuahna lama Meitei gundung, saklamah Sialling mual dung, Musil mual, Siapi ciang ah, Innbuk mual, Lennupa ah, khanglamah Langkawn mualdung zui-in Meitei gun sunin gam na pia hi. Pu En Ngaih te hong ciah ciangin Sialtei(teipi) khat leh daktal khat na pia a, “Patauhna launa khat peuh na neih uhteh hih dak na tum un. Dak ging a za peuhmah in hong su ngamlo ding hi” ci in vaikhak hi.
Launa khat peuh a neih uh the khua upate kikhel in sun tawh zan tawh tua dak tum uh hi. A gim uh ciangin thallup sa nangawn in tum uh ahih manin tua dak min “Thallup dak” kici hi. Pu En Ngaih’ suan a tu khangah Sia Hau Za Chin khangin tua dak kemlai uh hi.
Pu En Ngaih te Kapteel hong tun uhteh lungdamna sialtal khat tangpi in go a, Pu Vial Ngaih leh Pu Lam Khual te’n Musil leh Langkawn mual gamgi ah tua sial kha va suang uh hi.
(9) Suangzang Khua Satna Thu
Pu Thuam Thawng in Kapteel gam a ngah khit ciangin gallau ahih manin kim leh pam tawh kizop theihna ding a hanciam laitak 1874 kum Pu Khan Haut e in Pialmut sat ding a, a kipat laitak in Mualbem gam Suangzang khuamun panin Sukte beh Pu Chin Thang tute Pu Hau Khua Thang hong lal a, Pu Khan Hau in Munta a a inn hawm leh, gatang pang khat, uisul pang khat leh bekhiang kung (12) nusiat in Pialmual a sat hi.
Pu Hau Khua Thang Munta ah a teen laitak in Zahau mi Cerhmun khua hausapa Khaw Tin Bawi leh a upate, Munta ah hawh a, Pu Hau Khua Thang in Suante beh Kai Hen’ sialno a gawh hi.
Tua sialno gawhna thu in, tua hun laitak a, Pu Khan Hau teenna, Pial mual dungah gam khen a, tua Pial mual dung ii nisuahna lama om gam Heilei khua mun gamteng aman ngahleh cih a deihna ahi hi.
Tua Heilei khua mun pen Pu Khan Hau in teenna dinga, a etsak na mun a hih manin Zahau hausa leh upaten a thukim pih kei uh hi. Tua hi napi in, Pu Hau Khua Thang in Heilei khua mun, Hau Zuan ciaptehsa na munah inn lam dingin hong ki pan hi.
Hih thu Pu Khan Hau lungkim lo in Tashon ukpi Con Bik tungah a khia hi. Con Bik in, “Khan Hau aw, lo khawhna lai a buisai, zuasa kua zong ngaimawh i hih manin, na mun na gam hi banga hong suan nuam ahih leh Hau Khua Thang hawlkhia in” ci in thu a pia hi.
Tua caingin Pu Khan Hau in Hau Khua Thang hawlkhiat sawm a, Zahau gam Ticirh sat dingin a ki thawi hi. Hau Khua Thang in Kapteel hausa Pu Thuam Thawng sam sak a, Pu Thuam Thawng in Pu Khan Hau tawh hong lem hen a cisak hi. Tua ciangin Pu Thuam Thawng Pial mual ah hong pai a Pu Khan Hau in Zahlangh beh Pu Pau Zam’ lawi a gawh hi.
Pu Thuam Thawng in Pu Khan Hau kiang ah, “Pu Hau aw, Hau Khua Thang Zahau gam pai sak leng I beh I phung khat hi banah gal tam sa tam ahih manin khasiat huai hi. Tua tham lo in Pawia in hong sim leh zong ei adingin sia zaw ding hi.
“Tua ahih ciangin, Hau Khua Thang gal hang mahmah ahih teh i kilak ah teeng sak ni in, nang Saukong ciang gam hawm inla, ken Ailam mual ciang gam na pia ning” cih thukim uh a, Pu Kahu Khua Thang sam in a kilak ah a teeng sak uh hi.
Tu hun laitak in tu a Suangzang khua mun pen Luanuai ki ci hi. Pu Hau Khua Thang hong teen ciangin Mualbem gam Suangzang khua min kengin Suangzang khua cih min kipsak in tuni dongin khuakip muanhuai in ki teeng hi.
#Heilei Mualsuang laibu pan

(10) Sut Pomna Thu
Kapteel khua ah thallup dak tumin lungmuang takin a om laitak uh, 1875 kum pawl in Khuangleng hausapa in a tanu Van Sangii Kapteel gam leina ah a kizatna thu, a heh dam theilo ahih manin phu la dingin (India gam) Biate khua hausa Do Khama keh Seipi hausa Dal Cung Nung pawlkawi in makai sak a, zan khat thu in Kapteel khua hong sim uh a, innpi saksiah mihing luang (59) that in tampi a hingin a mat banah innpi saksiah inn teng zong haltum uh hi. A hing matte lakah Pu Khua Za Tuang tanu Biak Dim ten a ki hel uh hi. Hih hunin Kapteel khua linglawng in ki daikhipkhep hi.
A innkuan pihte kithat gai a muh ciangin innsungah lut in a thau la a, a nungdelh leh galte a ciah a nunung nih Takmual lui1 kan khin lian galmuh a, amah’n zong Lawki khan pan mawng phungah a gal kap leh a nunungpa kha in tukpah a, amah’n zong tua galpa’ thau la in innah hong ciah kik hi, a tu khangah tua thau kem lai uh hi.
Hih thu hangin Pu Thuam Thawng in Kapteel khua loih sawm in pasal pilvang teng kaikhawmin thu ki kuppih hi. Saizang ciah kik ding a gen ciangin a upa te’n Saizang ah ciah dingin ka khe diah2 kei ning, cih kiciam in ki lungkim zo lo uh hi.
Pu Thuam Thawng in tua ahih leg note lakah Sutpom ngam na om ding uh hiam ci-in dongh a, a pau ngam kuamah omlo uh hi. Khatvei hong dot kik leuleu ciangin Songput beh Pu Neek Lut hong dingkhia a, “Kei ka va pai ding hi. Ka sih leh zong (1) Gim Thang, (2)Zuan Neng, (3) Khual Awn leh (4) Song Thual te tapa li ka nei hi. Innmang nawn lo ding hi’ng” ci in min sial in suangtum khat tawh lei a deng vat hi.
Pu Neek Lu thong ki piak ciangin hausa upa leh tangpi tangta te ki lungdam in lam hilh dingin Simzang khuami Pu Kip Thuam ki cial hi.
Falam ukpi Pu Con Bik in a pai gel thupha na pia in, “Tuni a kipan a kisu a kilang in omlai leh hapitang nauluai dim ki lul ding hi hang, hong su hong lawng a om leh note lamah pangin kong hung ding hi,” cih kamciam tawh na ciah sak hi.
Maivang takin a lawmta un hong ciah uha, Kapteel hong sim laivua a hing matte lakah Pu Neek Lut sanggam te Seipi khua ah om ahih manin, Pu Neek Lut te lawmta Seipi khua ah hong bagn uh hi. Seipi khua te’n zu na nungin zu na kham uh ahih manin Seipi hausapa Dal Cung Nung in tawng gawpin galte hong pai hi ci-in na man uh a, tangcil ciang tawh khup in phuisam in, a zun uh pek in, ui leh vok tawh deng in, ak ngawng si taak in na bum uh hi.
Thah dingin a koih uh hi napi in Pasian in honkhia in, khua mite’n zu kham lua uh ahih manin kemcing zo nawnlo ahih manin a zan ciang taangcil ciang sungpan hong taikhia thei uh hi.
Seipi pan hong suahtak uh the khawllo-in hong paisuak dildel uh a, Kapteel khua cidam takin hong tung hi.
Kapteel hong tun kik ciangin Pu Thuam Thawng’ innah hong tung masa hi. Thu piang teng a gen ciangin Pu Thuam Thawng in koimah paikha sak nawn lo-in a inn ah zan khat a tamsak khitteh aklui san khat tawh lingat sak in thoih hi.
Pu Neek Lut in Seipi ah bum tuak ahih manin, a tapa Pu Gim Thang in a pa damloh lung hi mawh in sial zabo khat tawh bumleh in galsung aih sak a, pusuah in hing lap uh hi.
A taangsuah ni nitakin Pu Neek Lut in la na phuak a,
(a)Von hen ngaih man, sawn hen ngaih man dota kankong hong cing ee,
(b)Ningzu aisa buang bang ciin e, lawhciang khuklu in nei in gee, hen leh sang lah thang zawng ee
Pu Neek Lut sutpom apai zawh kha 7 bek nungta hi. Apai in hong ciah nawn dingin ki umlo a, taamcip ding in ki ngaihsun ahih manin na sih leh sialpi khat kuasah kong sat ding uhhi, cih kamciam hauasa upa te’n na pia hi.
Aciah ciangin hausa upaten a kamciam bangin sialpi leh logam na teelsak uh a, a taten i pa mel i muhna di’n logam tee zaw ni ci –in logam na tel zaw uh hi. Pu Neek Lut ciah nawnlo-a taamcip dingin ngaihsun uh ahih manin tua lo min “Taamciplo” cih min na phuak uh a, tuni dongin Taamciplo kici in Pu Neek Lut pa khang ngana a hi Pa Thawng Za Kap in tua lo tuni dongin kem lai hi.
Tu hunk hang te’n lungmuang taka i khua i tui ah I teen theihna te i pu i pate’n gimna tawlna thuakin a luanguh khamin a na ki piakna hang hi, cih tu hun khangte’n theih huai ka sa hi.

(11) Kapteel Gam
Falam ukpi Pu Con Bik in Kapoteel ukpi gam dingin Langkawm leh Sialling, Musi mual kilak gam hong piang hangin Heilei, Langzang, Munt ate ah khua na om khin zo a,Heilei khua Pu Khan Hau, Sukte in na sat khinzo ahih manin Pu Thuam Thawng leh Pu Khan Hau, Sukte leh Sukte ki zahtakna bek hi lo, sungta putu khat ahih manin Pu Thuam Thawng leh Pu Khan Hau in gamgi na bawl a, lualui dugn zui in gamgi na bawl uh hi.
Suangzang khua ah Pu Hau Khua Thang a teen sak ciangin Pu Thuam Thawng in Ailam mual ciang gam hawmin Pu Khan Hau in Saukong ciang gam khen in a kilak vuah a na teng sak ahi hi. Hih Kapteel gamgi leh gamsung thute pen kuama tuh theih kuama suk theih ding zong hilo hi. Bang hang hiam cih leh Kapteel gam pen mundang gamdangte tawh kibanglo in mihing luangngiat tawh a kitan gam ahi hi.
#1935 kum, Pu Thawng Khua Lian Kapteel hausa, ciaptehna bang hi.


“I laibu bawl masak na khat ah Heilei, Laitui, Tuitawh, Suangzang khuate in Kapteel gam leitang pana ki khen kik gam vive ahi hi,” i cihna thu in hih Pu Con Bik hong gamgi piak hang ahi hi. “Langkawn leh Sialling mual Musil kikal gam hong piak ciangin Kapteel Kapteel khua hausa upa leh tangpi in kipsakna lungdamna sial kigo ahih manin tua sial kha, Musil mual, Langkawn leh Sialling mual, Siapicing gamgi ciaptehna in, Pu Vial Ngaih leh Pu Lam Khual in vasuang uh hi” cih Pu Lam Khual pan khang 4na Pu Lam Khual tu Pu Sut Za Dal’ genna bangin a ki gelh ahi hi.
Hih teci pangpa tuni dongin nungta lai-in thu ki dong thei lai ahih manin gamgi vai lungkim lohna a om leh hong dongh ta hen ci in hih laibu pan kong tangko hi.
“Gamgi tawh kisai in Musil mual cihpen pawlkhat ten khanglam Langkawn mual dung lam hi a ci zong om in, Pu Neng Za Nang genna ah Laitui leh Muizawl kikal a mual Musil kici hi” ci in gen hi. “Muizawl khua ah dawi ka hoih lai-in ‘Musil mual ah kha va la un’ hong ci uh hi” cih gen a, “Bangbang ahi zongin gamgi kitel pen Langkawn mual leh Sialling mual Dakvum mual kilak Pu Con Bik in Kapteel ukpi gam dinga a ciapteh ahi hi,” cih Pu Neng Za Nang genna bangin hih laibu ah kong gelh hi.
(12) Tu Laitak Gamgi te
1. Nisuahna lam =Meitei gun dung
2. Sak lamah =Tanglui dung, Suangtal lui ah, Suangbeem, Cilcik mual, Innbuk mualdung ah paito suak in
3. Nitumna lam =Lennupa mual dung, Pangding mual
4. Khang lam ah =Ailam mual dung ah, Tuipi lui paisuk Meitei gun sun a hi hi.
Hih gamgi pen 1910 kumin kivbawl Capt. Brigrate Luife in gamgi hong bawlsakna bangin ki ciamteh hi.
1. Kapteel gam leitang =Acre 27223
2. 2006 kumciang inn phazah =519
Ohsuh bup leh kumpi zumte tawh=578
3. 2006 ciang Kapteel khua mi omzah=3050
4. Tuipi pan a sanna 3450 ft.
5. Lennupa mual Kapteel gam sung ahi hi.
(Tedim ေၿမတိုင္း zuma ki ciaptehna bang )
(A)Kapteel Leitang ateng Khuate
(1)Kapteel khua, (2)Lunmual khua leh (3) Hiangawn khua te hi a, gamgi ki khen lo hi.
(B)Kapteel Gam Mual Minte
1. Ailam mual 6. Hualsan mual
2. Se-ai mual 7. Vu’ngvum mual
3. Ciangsawn mual 8. Cilcik mual
4. Saai mual 9. Lentang mual
5. Likvum mual 10. Lennupa mual

Kapteel leh A Gam Leitang (Madawk)

(1)KAPTEEL’ TANGTHU ATOM
Kaptel khua in Meitei gungal nitumna lamah khuapi lian khat hi a, kumpi in zong 1966 kum in Sub-Township zum koih in khuapi khat a, a kiciamteh khua ahi hi.
Hun masa lai-in Vaiphei minamte na teeng masa uh a, Meh ui nu khua na kici hi. Hih minamte sawtpi a teen khit uhteh Meitei gam lamah na lal uh hi.
Hih mite a taai zawh uh kum tapi khit ciangin Valte minam na teeng leuleu uh a, tua minamte lakah Kap Teel kici min nei mi khat nan a om hi. Tua pa in Hual singluang gol pipi lik vanvan a, “Kap Teel hi’ng ei, nang hualtum liangluang” ci-in min sial hi kici hi.
Tua Kap Teel in lo vat dingin kuan a, a nu kiangah “Tang ngan 7 na huan inla, zu bel 7 na lup in” ci-in vaikhak hi. Lo vai a ciah ciangin a mah guak ciah a hih manin a nu in “Na lawmte ee” a cih leh “Ka gen bangin hih in” a ci hi. A nu in ankuang 7 lui in zu bel 7 a lup hi. Anne zudawn kimu lo in a zu teng peng gai-in a anlui teng ki ne gai hi.
Tua ni in Kap Teel in gamkuampi khat vat khin in tu ni dong iubn tualai mun pen Sing polo in pawl suak a, Pawlzaang kici hi.

(2)KAP TEEL’ SIHNA
Tua hun laitak in Kilzang Bualtung a kici cihna Suangphei gamah minam khat teeng uha, kulhpi tawh a khua uh um ahih manin khua mah’n sim zolo uh hi.
Kap Teel in “Ke’n sim zo ning” ci in kulh pua panin thal tawh a ngim bek nagnawn kulhtung pan mi kiasuk zaizai in tampi tak si uh hi. Kulh sungah a omlai te sim ding in ki pan a, Kap Teel in ai nei ahih manin zusa bangin ki bawl ziau a, kulh vangah a lut leh tua kulh vangah vaithang na kisiah ahih manin tuang thang ah Kap Teel awk in a si hi.
Hih nun khit ciangin a suan a muan pen uh sita ahih manin a suan a khak abeh a phung teng uh Meitei gam Manipur gam lamah na lal leuleu uh a, Kapteel khua mun ki lawi leuleu hi.
(3)Kapteel Khua Sat Kikna Thu
Pu Thuam Thawng(Sukte) in vai tuamtuam hangin Saizang khua nusiat sawm in Thangkai gam Mualnuam khua sat sawmin ensak hi.
Pu Tual Tun in awilo a hih manin anuai a la tawh na nakho hi.
(a) Lun belh in ma bang pan ee vangkhua khon ee.
Saitui vangkhua laileng din ka awi lo ee.
(b) Ningzu aisa siah bang niang nap hung lai ah solkha deihluat hawm i tan kha ding hi ee…cih latawh na na kho hi .
Pu Thuam Thawng lungkim zo tuanlo ahih manin gungal nitumna lam velsak lueleu a, gam velte in miual in um in galdai hoih a, sabetna dingin zong a gam hoih hi a cih ciangin Pu Thuam Thawng lungkim in khua sat ding hong vaihawm hi.
1867 kumin Saizang khua panin Pu Thuam Thawng makai in beh 17 sung pan mimal (30) tawh Kapteel khua hong sat uh hi.
Hih a satna khua min ding hong kikum uh a, khuasatna munah a teeng nunung pen pa in Kap Teel hi’ng ci ahih manin “Kapteel” khua ci ni, ci in khua min na kipsak uh hi. Tu ni dongin Kapteel khua kipin Pasian in thupha pia a mi tul thumval om in inn zanga val leh mipil misiam tampite piankhiatna Topa’n hong suak sak ina nungta Pasian a kibiakna khuapi in Topa’n hong koih hi.
(4) Kapteel Khuasat Pupi Teng

No. Min Beh Min
1 Pu Thuam Thawng Sukte
2Pu Khaw Za TuangSukte
3Pu Tuang NgamPhiamphu
4Pu Ngak ThangSongput
5Pu Khan TunSongput
6Pu Zuan NengSongput
7Pu Thang KhualSongput
8Pu Neek LutSongput
9Pu Luan KhaiSongput
10Pu Thuk NgaihSongput
11Pu Khat PauThatmun
12Pu Tan NgaihTunglut
13Pu Hen SutTunglut
14Pu Kai TuahZahlangh
15Pu Thang KhupZahlangh
16Pu Son GenZuisang
17Pu En NgaihKop Sam
18Pu Be DokVunglu
19Pu Thang NgulHatlangh
20Pu Gen SutHatlangh
21Pu Lun GenHatzaw
22Pu Gah PhawngBuansing
23Pu Suah AwnBuansing
24Pu Vum KhupGualnam
25Pu Vum AwnGualnam
26Pu Neek TelNgaihte
27Pu Tual PhungMalneu
28Pu Gen SongMalneu
29Pu Pau LaiHalkik
30Pu Tawng Pi ThangKhumciang

(5) Kapteel Gam Ngahna Thu Atom
Kapteel gamin Falam gam uk Pu Con Bik ukna sunga om gam ahi hi. Kum simin Falam ukpi pa tungah ngeina bangin siahpia peuh leh khua kisat thei cih thu o m ahih manin gam ngen dingin Tangpua beh Pu En Ngaih leh a ki thuahpih dingin Mualbem gam Suangzang khua mi Pu Zul Kil hausa gual kicial in Kapteel khua sat theih na’ng palai dingin Saizang khua pan ki pai sak hi.
Falam ukpi Pu Con Bik in Kapteel gam leina dingin sial(120) leh bekhiang kum sim kumthum hal in sial zabo khat ta tawh siah piak dingin thu na pia hi. Hih hun sungin Pu Thuam Thawng in Khuangleng hausapa tanu Van Sangii galmat a kep laitak ahi hi.

(6) Van Sangii Ngahna Thu
Saizang khua ah Pu Gawh Pau a maan laitakin Khuangleng tawh gal kido tawntung uh hi.
Hih hunin Khuangleng khua ah Hausa Thang Hul maang a, PuGawh Pau leh Pu Thang Hul te in vok go in kilemna na bawl ngei uh hi.
Hun sawtpi khit ciangin Saizang khua ah Pu Thuam Thawng hong liat ciangin a sal khawi Vaiphei te taisuah in Khuangleng dong a va delh hi. Hih hun ciangin Khuangleng ah hausapa Than Sanga ahi nong pain a mai zumlo hiam Khuachil gam Leisan a, Hau Pum ka thah na thei hiam? Taanglai a, Sut Hauk a thah theilo na hiam ci-in ko gawp hi.
Pu Thuam Thawng in hih thu a zak ciangin “Leisan a, Hau Pum that taktak nang na hiam” ci-in a dot phatphat ciangin, “Ka hi hi” ci in dawng hi.
Pu Thuam Thawng in tungkha bei sak kei ni tangval dai vel un ci in a galhang tangval te galdai vel sak hi.
Sut Hau pen (Malneu beh) Thang Za Kai pute hi a, Hau Pum pen Tonzang hausapa ahi hi. Galdai a vel sak khitteh hong ciah suk a, galhang teng Tonzang khua, Mualbem khuate ko in simto kik pah uh hi.
Khuangleng hausapa tanu Van Sangii Dimlo khua, Naulak beh Sing Tawng in a hingin man a, Pu Thuam Thawng in sal in khawi hi. Khuangleng hausapa in Pu Thuam Thawng kiangah a tanu Rs. 3000 tawh tat dingin ngen a, phallo hi.
Thuam Thawng in Falam gam ukpipa kiangah gam ngen cih a zak ciangin Khuangleng hausapa Con Bik kiangah na hawha, Kapteel gam leina dingin Pu Con Bik in Van Sangii a na kalh hamtang na ding leh Pu Con Bik tungah Rs. 3000/- tawh a tatkik na ding thu a va gen ciangin, Falam ukpipa Pu Con Bik in Kapteel gam leina dingin Van Sangii na kalh pah hi.

Teltui Zingsol, Compiled by Teltui Von; 2008, P. 7-10