Falam ထဲ ရွိ Buannel
ဖလမ္းၿမိဳ႕နယ္ ထဲတြင္ပါဝင္ေသာ Buannel ေဒသအား တိက်ေသာ အသိအမွတ္ ျပဳျခင္း ရယူႏိုင္ရန္ လူထုကေန အစိုးရ ထံ တင္ျပ ေလွ်ာက္ထား သြားမည္ ျဖစ္ေၾကာင္း ကို CH မွ သိရွိရပါ သည္။
၎ Buannel သည္ ဖလမ္း ႏွင့္ တီးတိန္ စပ္ၾကားတြင္ တည္ရွိၿပီး အဂၤလိပ္ေခတ္ အခ်ိန္တုန္းက နာမည္ သတ္မွတ္ျခင္းသာ ရွိ ၍ နယ္ေျမ နယ္နိမိတ္ ကို ေျမစရင္း ဌါန မွ တာဝန္ယူ ကြင္းဆင္း တိုင္းထြာျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္ သြား ရန္ ေလ်ာက္ထားဖို႔ အစီအစဥ္ ရွိသည္။
ဇူလိုင္လ (၇)ရက္ေန႔တြင္ က်င္းပ သြားေသာ Falam Prospect Workshop အစည္းအေဝး တြင္ Tuicirh ေက်းရြာ ဥကၠဌ ျဖစ္သည့္ Pu Hram Kung က "ဘိုးေဘး ေခတ္ ကတည္းက နာမည္ သာ ရွိၿပီး ေျမစရင္း ရံုးကေန နယ္နိမိတ္ တိုင္ထြာျခင္း ျပဳလုပ္ သြားတာ ကို ေတာ့ မသိခဲ့ ဘူး"လို႔ ဆိုသြား ပါသည္။ ထို workshop တြင္ ခ်င္း ျပည္နယ္ သစ္ေတာ ဝန္ႀကီး တာဝန္ ယူေနသည့္ Pu Mang Hen Dal က "မၾကာခင္ မွာ ဖလမ္း ၿမိဳ႕နယ္ထဲ မွာ ရွိေသာ Buannel ႏွင့္ Zatual ေဒသ ေတြကို မိုးႀကိဳး ဝိုင္း(Reserved Forest) အျဖစ္ ျပဳလုပ္ သြား မယ္" ဟု ေျပာၾကား သြား ခဲ့ ပါသည္။
ထိုသိ့ု႔ မိုးႀကိဳး ဝိုင္း အျဖစ္ ျပဳလုပ္ ႏိုင္ ဖို႔ရန္ သစ္ေတာ ဌါန ကေန အနီး အနား ရွိ ေက်းရြာ မ်ား ကေန လူထုထံ သေဘာတူေၾကာင္း နာမည္ စရင္း ေကာက္ယူၿပီး လက္မွတ္ ေရးထိုး ေနတံုး ျဖစ္ၿပီး Zatual ေဒသ(အုပ္စု) က လူထု ေတြကေတာ့ လက္မွတ္ ထိုး ရန္ ညင္းဆန္ ေန ၾကေၾကာင္း သိရပါ သည္။ ခ်င္း ျပည္နယ္ သစ္ေတာ ဌါန ကေတာ့ Buannel ကေန ဧက ၁၂,၀၀၀ ႏွင့္ Zatual ကေန ဧက ၃၈,၀၀၀ တို့ကို မိုးႀကိဳးဝိုင္း အျဖစ္ ျပဳလုပ္ သြားရန္ အစီအစဥ္ ရိွ ပါသည္။
ဒီ ကိစၥႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး လူႀကီးတစ္ဦး က "Bualpi ျဖစ္ ေစ၊ Angteng ေဒသ မွာ ျဖစ္ေစ သစ္ေတာ ဌါန က မိုးႀကိဳး ဝိုင္း ေတြ ျပဳလုပ္ ၿပီး ေဒသခံ လူထု မဟုတ္ေသာ ဗမာ ေတြက ေဒသခံ ျပည္သူ အစုအဖဲြ႔ ပိုင္ သစ္ေတာ(Community Forest) တည္ေဆာက္ ရန္ လာေရာက္ ေလွ်ာက္ထား ျခင္း ဟာ ကြၽန္ေတာ္ တို႔ရဲ႕ နယ္ေျမေတြ ဆံုးရႈံးရာ ေရာက္ တယ္" လို႔ ေျပာ သြား ပါသည္။
ဖလမ္း သစ္ေတာ ဦးစီးမႉး က "မိုးႀကိဳးဝိုင္း ျပဳလုပ္ သြား ၿပီ ဆိုရင္ ၿမိဳ႕ခံ လူထု က Community Forest တည္ေဆာက္ ရန္ ေလ်ွာက္ထား လို႔ ရတဲ့ အတြက္ သဘာဝ ပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္း ေစာင့္ေရွာက္ ဖို႔ အတြက္ ေကာင္းတဲ့ အႀကံအစည္ တစ္ခု ပါ" လို႔ သံုးသပ္ သြား ပါသည္။ Buannel အနီး ၌ ရွိေသာ Khuaimual ေက်းရြာ ဥကၠဌ Pu Kam Khaw Tuan ကေတာ့ "ကြၽန္ေတာ္ တို႕ ကေတာ့ လက္မွတ္ လာ ေကာက္တာ ဟာ ေကာင္း သလား၊ ဆိုး သလား ေတာ့ မသိဘူး။ ဒီကို လာၿပီး လက္မွတ္ ထိုး ခိုင္း လို႔ လက္မွတ္ ေရးထိုး တာ ပါဘဲ" ဟု CH ကို ေျပာၾကား သြား ပါသည္။
သို႔ျဖစ္ ၍ Global Chin(Falam) Organization, ဖလမ္း ၿမိဳ႕မိ ၿမိဳ႕ဖ မ်ား ႏွင့္ ဖလမ္း ၿမိဳ႕ ထိန္းသိမ္း ေစာင့္ေရွာက္ ေရး အဖြဲ႕ တို႔ ပူးေပါင္းၿပီး ဖလမ္း နယ္နိမိတ္ ေကာ္မတီ(Falam Ramri Committee) ကို ဖဲြ႔စည္း ၍ လုပ္ငန္း အစီ အစဥ္ မ်ား ကို ေဆာင္ရြက္ သြားမွာ ျဖစ္ ပါ သည္။
July 10 ရက္ေန႔ က Chinland Herald က ေရးသြား တဲ့ Falam pengsung ih Buannel ram cu tahfel a si ding ကို Len Nupa page မွ အဆီေလ်ာ္ဆံုး ျမန္မာ လို ျပန္ဆို ထား ပါ သည္။
Unicode Version:
ဖလမ်းမြို့နယ် ထဲတွင်ပါဝင်သော Buannel ဒေသအား တိကျသော အသိအမှတ် ပြုခြင်း ရယူနိုင်ရန် လူထုကနေ အစိုးရ ထံ တင်ပြ လျှောက်ထား သွားမည် ဖြစ်ကြောင်း ကို CH မှ သိရှိရပါ သည်။
၎င်း Buannel သည် ဖလမ်း နှင့် တီးတိန် စပ်ကြားတွင် တည်ရှိပြီး အင်္ဂလိပ်ခေတ် အချိန်တုန်းက နာမည် သတ်မှတ်ခြင်းသာ ရှိ ၍ နယ်မြေ နယ်နိမိတ် ကို မြေစရင်း ဌါန မှ တာဝန်ယူ ကွင်းဆင်း တိုင်းထွာခြင်းများ ပြုလုပ် သွား ရန် လျောက်ထားဖို့ အစီအစဉ် ရှိသည်။
ဇူလိုင်လ (၇)ရက်နေ့တွင် ကျင်းပ သွားသော Falam Prospect Workshop အစည်းအဝေး တွင် Tuicirh ကျေးရွာ ဥက္ကဌ ဖြစ်သည့် Pu Hram Kung က "ဘိုးဘေး ခေတ် ကတည်းက နာမည် သာ ရှိပြီး မြေစရင်း ရုံးကနေ နယ်နိမိတ် တိုင်ထွာခြင်း ပြုလုပ် သွားတာ ကို တော့ မသိခဲ့ ဘူး"လို့ ဆိုသွား ပါသည်။ ထို workshop တွင် ချင်း ပြည်နယ် သစ်တော ဝန်ကြီး တာဝန် ယူနေသည့် Pu Mang Hen Dal က "မကြာခင် မှာ ဖလမ်း မြို့နယ်ထဲ မှာ ရှိသော Buannel နှင့် Zatual ဒေသ တွေကို မိုးကြိုး ဝိုင်း(Reserved Forest) အဖြစ် ပြုလုပ် သွား မယ်" ဟု ပြောကြား သွား ခဲ့ ပါသည်။
ထိုသိ့ု့ မိုးကြိုး ဝိုင်း အဖြစ် ပြုလုပ် နိုင် ဖို့ရန် သစ်တော ဌါန ကနေ အနီး အနား ရှိ ကျေးရွာ များ ကနေ လူထုထံ သဘောတူကြောင်း နာမည် စရင်း ကောက်ယူပြီး လက်မှတ် ရေးထိုး နေတုံး ဖြစ်ပြီး Zatual ဒေသ(အုပ်စု) က လူထု တွေကတော့ လက်မှတ် ထိုး ရန် ညင်းဆန် နေ ကြကြောင်း သိရပါ သည်။ ချင်း ပြည်နယ် သစ်တော ဌါန ကတော့ Buannel ကနေ ဧက ၁၂,၀၀၀ နှင့် Zatual ကနေ ဧက ၃၈,၀၀၀ တို့ကို မိုးကြိုးဝိုင်း အဖြစ် ပြုလုပ် သွားရန် အစီအစဉ် ရှိ ပါသည်။
ဒီ ကိစ္စနှင့် ပတ်သက်ပြီး လူကြီးတစ်ဦး က "Bualpi ဖြစ် စေ၊ Angteng ဒေသ မှာ ဖြစ်စေ သစ်တော ဌါန က မိုးကြိုး ဝိုင်း တွေ ပြုလုပ် ပြီး ဒေသခံ လူထု မဟုတ်သော ဗမာ တွေက ဒေသခံ ပြည်သူ အစုအဖွဲ့ ပိုင် သစ်တော(Community Forest) တည်ဆောက် ရန် လာရောက် လျှောက်ထား ခြင်း ဟာ ကျွန်တော် တို့ရဲ့ နယ်မြေတွေ ဆုံးရှုံးရာ ရောက် တယ်" လို့ ပြော သွား ပါသည်။
ဖလမ်း သစ်တော ဦးစီးမှူး က "မိုးကြိုးဝိုင်း ပြုလုပ် သွား ပြီ ဆိုရင် မြို့ခံ လူထု က Community Forest တည်ဆောက် ရန် လျှောက်ထား လို့ ရတဲ့ အတွက် သဘာဝ ပတ်ဝန်းကျင် ထိန်းသိမ်း စောင့်ရှောက် ဖို့ အတွက် ကောင်းတဲ့ အကြံအစည် တစ်ခု ပါ" လို့ သုံးသပ် သွား ပါသည်။ Buannel အနီး ၌ ရှိသော Khuaimual ကျေးရွာ ဥက္ကဌ Pu Kam Khaw Tuan ကတော့ "ကျွန်တော် တို့ ကတော့ လက်မှတ် လာ ကောက်တာ ဟာ ကောင်း သလား၊ ဆိုး သလား တော့ မသိဘူး။ ဒီကို လာပြီး လက်မှတ် ထိုး ခိုင်း လို့ လက်မှတ် ရေးထိုး တာ ပါဘဲ" ဟု CH ကို ပြောကြား သွား ပါသည်။
သို့ဖြစ် ၍ Global Chin(Falam) Organization, ဖလမ်း မြို့မိ မြို့ဖ များ နှင့် ဖလမ်း မြို့ ထိန်းသိမ်း စောင့်ရှောက် ရေး အဖွဲ့ တို့ ပူးပေါင်းပြီး ဖလမ်း နယ်နိမိတ် ကော်မတီ(Falam Ramri Committee) ကို ဖွဲ့စည်း ၍ လုပ်ငန်း အစီ အစဉ် များ ကို ဆောင်ရွက် သွားမှာ ဖြစ် ပါ သည်။
July 10 ရက်နေ့ က Chinland Herald က ရေးသွား တဲ့ Falam peng sung ih Buannel ram cu tahfel a si ding ကို Len Nupa page မှ အဆီလျော်ဆုံး မြန်မာ လို ပြန်ဆို ထား ပါ သည်။
