သမိုင္​း

Theme images by Storman. Powered by Blogger.

Text Widget

Sports

Gadgets

Blog Archive

Travel

Definition List

Friday, October 2, 2015

Mivom gam makaipa Tangthu

Leitung daihna ding a hanciam, nam kikhenna le kideidanna, liangko kikimlohna te alangpang Pu Mandela sihzawh kum 1 hong hi ta hi. A pianna gam ahi South Africa ah asihni Dec 5 tuni in a mah phawkna in ngeina tuamtuam te tawh pawikhamna bawl uhi.

“Amah pen leitungbup’ i galhang pa ahi hi.” ci’n American gamlutangpi Obama in genkhia ngei hi. Pu Mandela in South Africa gamah mimal atawm nampi Mikangte ukcipna beisak in, democracy zia tawh a kalsuanpih pa ahi hi. Nam khatlekhat liangko kikimlohna, ki deidan nate a langpan na hangin thonginn sungah kum 27 vilvel tang kha hi. Ahizongin a tawpna ah South Africa gam i democracy zia tawh kitelna ah a masa pen gamlutangpi le amasa pen mivom gamlutangpipa zong ahi hi.

A nungthu

Mandela pen Rolihlahla Mandela khua ah July 18, 1918 kumin suak hi. Nuntakna niam le a zawngkhal African khuano khat pan akhangkhia ahi hi. Kum 9 aphak ciangin a pa lawm khat ahi, mihau le beh phungpipa khat in kem hi.

Sanglai sinna ah, Mandela in African tangthu  le nidang in a pulepate uh minam kideidan nuai ah haksa takin a nuntak, khuasaknate zong sinkha hi. Tua akipanin aminam pihte hutkhiatnopna lungsim hong pua hi. Tuazawh asawtlo in Johannesburg ah ong zinkhia in tua mun ah Law (upadi) hong sin hi. Minam khatlekhat liangko kikimna ding le kibatkimna ding a hanciam African National Congress ah pawlmi in zong alut hi.

Mikang ukcipna thukhun (apartheid) langpan kipan

1948 kumin gam-uk thuneite in Apartheid kici mikangte te thuneih theihna ultung tuansakna thukhun hong bawlkhia uhi. Hih thukhun in mimal apha (majority) mivomte sumbawl, paibawlnalam ah khantoh theih  nading lampi tawmno bek honsak hi. Hih thu huhau in Mandela zong gambup ah kawnvak in tatsialo aa diktat takin thukhun langpan nading mipi te hong zawn hi. Gam-uk thuneite langpanna dingin mipi kaikhawm cih thu tawh kiman in khantawn thongkia dingin thu khensatna thuak kha lai hi. “Khat lekhat kihual khawm le liangko kikimna ahi a suakta tangpi khuasak zia le a etteh tak democracy bangin kalsuan ding ka ut mahmah hi” “Hih thu in ahih le ka nuntakna ah ka lamet le ka sepzawhding aa kaciam a hi thu khat ahi hi. A kisap aa leh zong a hi bangin ka nuntakna nangawn a piakhia dingin a kigingsa in ka om hi.” ci’n a kimat hun sungin genkhia ngei hi.

Mandela kimatna hangin leitung bup in South Africa gam mawhsak in leh sumbawlna lam khaktanna, sumlepai kizopna ah kiciangtanna cih kikatnate a gamin thuak kha pah hi.

Amasa pen Mivom gammakaipa

February 11, 1990 in South Africa lutangpi F.W. de Klerk in thonginn panin Mandela suakta sak hi. Anih un nampi ukcipna bei nading hanciam khawm uhi. Tua zawh kum thum khit ciangin, a hanciamna hangun amau tegel in Noble Peace Prize ngah uhi.

1994 kum ciangin, South Africa gam tangthu ah a piang ngeilo mivomte in metang piaktheih na thu ong piangkhia ta hi. Mimal tampi apha mivom te in Mandela metang hong pia pah uhi. Gam-uk lutangpi a sep sungin, nuntak khuasakna innlelo khantoh nading, pilna lam le sumbawl na lamah gambup mipi a tamzaw ahi mivomte akhantoh nading in hong hanciam hi.
1999 kumin gammakaihna lampanin khawl hi. Tua kum mahin, Nelson Mandela’s Children Fund, ci’n a zawngkhal a genhthei South Africa naupangnote panpihna pawl hong phuankhia hi. “Naupang te ahih le ka gam i hauhna ahi  hi. Amaute pen itna piak ding ahi hi” ci’n TFK tawh interview khat ah genkhia ngei hi.

Kum tampi sung leitung daihna dingin hanciam hi. 2007 kumin, The Elders kici leitung ah galkidona, gamsung buaina te a bei nading le mihing right te a ultung sak leitung gammakai luite kipawlna ah kihel hi. “Bawng honte akician lampi ah a tot ding na deih leh a nung uh panin ciangduai khat tawh ding in. A thahat le a hangsan zaw deuhte a mai ah hong paipah ding uh aa, a nung ah a honpi khatin hong zui ding uhi. Nang in ahih leh anung pan in a uk na hi hi. Hih thu pen makai khempeuh in a cinn huai thu ahi hi” ci’n TIME tawh 1994 kumin kiholimna ah genkhia ngei hi. (ciangduai = thukhun)
December 5, 2013 ni in Pu Mandela in hong paisan ta hi.

Mandela’ gen kammal hoih pawlkhat;

Mihing khat i hoihna pen meikuang bang hi aa, kisel cip kha thei mah hi; ahizongin ki phelh zolo hi. #LUNGSIM

“A ki imcip thu khat ka mukhia hi. Mual sangpi khat kah zawh khit ciangin, mikhat in mual lian tampi kah ding omlai cih muthei bek hi. #HAKSATNA

Kum bangzah nungta cih pen a thupi hilo hi. Midang te nuntakna ah bangzah phattuamna le thupha bawl zo cih in na nuntakna aading a thupi pen ahizaw hi. #AKICING NUNTAKNA

Makai takpi ahih leh a mipih te suahtakna ding a neih khempeuh akipiakhia sa in a om kul hi. #MAKAIHNA

Mikhat peuhpeuh in a nasep tung ah lungsim takpi tawh le lungduai takin a sep zawh nak aaleh tua dinmun le hihna cihte khengval in gualzo theilua hi. #GUALZAWHNA

“Anop le anoplo tuahkhak thute ah pilna lak theihna in khantoh picing nading zialetong khat ahi hi.” #PILNA

“Mandela nua ah nuntakna thak om lai hi. Leitung ah ka nitawpni ciangin ka nusiat mite in “Hi teng aa kisial mipa in a gamle minam aading a vaipuak te a zo siangpa hi” hong kicih ding ka theinuam hi. #LUNGGULH

xxxxx—-xxxxx

Lai at; Nk Khanno
Ref; Nelson Mandela 1918 – 2013; South Africa’s first black president dies at 95 by Justin Chan

No comments:
Write comments