သမိုင္​း

Theme images by Storman. Powered by Blogger.

Text Widget

Sports

Gadgets

Blog Archive

Travel

Definition List

Sunday, November 15, 2015

Kawlgam Tangthu ( Myanmar History )

Kawlgam mikhat hihna tawh Kawlgam taangthu ahi ciang khat theihhuai veve ahih manin, anuai abang in a Burma Flag 537 1kum le khate tawh kaihkhopna tuamtuam pan tomkim cing in hong kisuaksak hi. A lunglutte' ading deihsakna hi.

 - AD1400 pawl in Anawrata kumpi hong suah khit ciang amasa pen Kawlgam' khuapi dingin Bagan kilam hi.

 - 1506 kum Anawrata kumpi in Thatung gam sim in lazo pah A Shin Arahan Burma maptephongyi Bagan ah Tira Wara Buddha biakna a pankhia dingin sam uh hi.


 
 - 1287 kum ciangin Mongolia kumpi Khblai Khan in Bagan sim ahih manin, Kawlgam kumpi masa i gam kisia ta hi.

 - 1513 kum in Htapin Shweti in Kawlgam nihna lam kik hi.

 - 1550 -1581 sungin Bayin Naung in Chiangmai le Ayudaya sim / do in lazo pah hi.

 - 1752 kumin Mon te in Innwa sim in lazo uh ahih manin, Kawlgam nihna zong bei leuleu hi.

 - 1755 kum in Alaung Phaya in Kawlgam thumna lam kik hi.

 - 1760 kum in Alaung Phaya in Mon te Innwa pan hawlkhia ahih manin Mon khua hong piangkhia hi. Dagon pen Yangon tawh kilai a, gal beina mun cihna ahi hi.

    - 1813 kum ciang Dr.Adoniram Judson in Christian Missionary hihna tawh mission sem dingin Kawlgam hong tung hi. Zolawkta map masa

 - 1824 - 26 kum in a khatveina Mangkang le Kawl kidona hong piang hi. Yandapu sachoh bawl in Rakhine le Thahninthari Mangkang te' khut sung tung hi.

  - 1852-72 kum sungteng in anihveina Mangkang le Kawl kidona om leuleu a Kawlgam khanglam Mangkang ten laksak leuleu ta hi.

     - 1853 pan 1578 hun sungin Min Dung Min kumpi hong kah a Mandalay kumpi inn (nan dwin) hong lam in kumpi semto suak hi.

    - 1885 kum ciang a thumveina Mangkang le Kawl gal kidona hong piang leuleu a, Mangkang ten zo uh ahih manin - 1885 December ni 5 ni in Thi Paw Min India ah paipih uh hi.

 - 1886 kum January khat pan kipan Kawlgam pen India gam ukna nua ah kikoih in Yangon pen gambup khuapi dingin kipsak hi.

 - 1886 pan 1895 dong Kawlgam saklam pan Mangkang te gamnuai mite in sim hi.

 - 1906 kum in YMBA (Young Men's Buddhist Association) kici kipawlna khat gammi itna tawh galkido na hong pian na dingin phuankhia uh hi.

 - 1920 kum ciangin GCBA kici General Council of Burmese Associationcih kipawlna min tawh mah le mah ki-ukna khuan ngetna bawl uh hi.

 - 1923 kum in Kawlgam bup Daiyakhi ki-ukna tawh uk uh hi.

 - 1930 kum May 30 ni-in Doh Bama Asi Ayung kipawlna kiphuankhia a,December kha sungin Saya San makaihna tawh Lokhote' tawh kum 2 sung kidona om hi.

 - 1937 kum in India ukna khutnuai pan Kawlgam ukna ki lakhia hi.

 - 1939 kum in Thakhin Phoe Hla Kyi makaihna tawh Yinan Nasemte' Lungphona hong pia khia in Kawl kumsim na sungah 1300 Galdona ci in minthang mahmah hi.

 - 1941 kum ciangin Japan in Kawlgam hong sim masa a, December 26 ni-in BIA kici Burma Independence Army hong piang khia hi.

 - 1942 kum July 27 ni in BIA pen BDA (Burma Defense Army) cih tawh laih hi.

 - 1943 -1945 dong Japan in Kawlgam hong uk hi.

 - 1943 kum in Suahtakna manlo kipia hi.

 - 1945 kum March kha 27 ni in aana tawh hong ukte dona kinei a Japan Gal ci in tuni dongin kiciam teh in, Galkapte' Ni kici hi. - 1945 kum June kha 15 ni in Japan te hawlkhia zo ta uh hi.

 - 1945 kum OCtober ni 16 ni in, Mangkang te'n Kawlgam hong uk kik hi. January kha 27 ni in Aung San Atlee Kiciamna ki bawl a, tua kiciamna sachoh in Kawlgam suahtakna ding aamahkhanna sachoh ahi hi.

 - 1947 kum February ni 6 pan 12 ni dong Shan Pyi Ne, Panglong khua ah Shan, Chin, Kachin le Kawl te akibangin suahtakna ngah nading in Panglong Kiciamna Sachoh bawl in min thuh uh hi. -1947nJuly 19 ni in akallak a kumpi sem pak General Aung San le Kawlgam makai 6 te kisuamlum hi.

 - 1947 kum October kha 17 ni in Nu-Atlee Kiciamna Sachoh kibawl leuleu a tua in Kawlgambup Suahtakna ngah nading kiciamna ahi hi.

 - 1948 kum January kha ni 4 ni in Akigawmkhawm Kawlgam (Union of Burma) cih mintawh suahtakna kila hi. Shan minam Sat Shwe Thaih in gambup President hong sem a, U Nu in Prime Minister hong sem hi. Tua hun in zong Panglong Kiciamna a thukimlo Communist te le Karen te in kumpi hong langdo uh hi. Tua pen a yong namkim gamnuaimi te' gamsung kidona kici hi. - 1951 kum in Suahtakna ngah khit ciang akhat veina Parliament ki-ukna hong kipan khia a, mipi lungkimna tawh kiteelna nei uh hi.

 - 1956 kum ciangin a nihvei kiteelna ki bawl leuleu hi.

 - 1958 kum ciangin, Phah Sah Pah Lah khennih kisuah a, Asiantho Phah Sah Pah Lah le Akho Tawntung Phah Sah Pah Lah cih te ahi hi. Hih tegel in kiteelna neih kik ding ngiimna tawh September kha 28 ni in Ing Song Asoe Yah ci in Inn Ngak Kumpi kipawlna min tawh General Ne Win in tavuan la hi.

  - 1960 kum February kha in kiteelna kibawl a U Nu in Pyidaungsu Party pan zawhna ngah in, April kha ni 4 ni kumpi hong suak hi. Tua khit ciangin Kawl le Sen gamgi kilemna letmat kithuh hi.

 - 1961 kum Union Parliament pan U Nu in Buddha biakna pen Kawlgam bup biakna in genkhia hi. Tua hang in, KIA / KIO cih te hong piang khia hi.

 - 1962 kum March kha ni 2 ni in galdo kumpi ahi General Ne Win makaih na tawh Kawlgam bup zawhthawh thutawh ukna aana hong la uh hi. July kha ni 4 ni in Kawlmi te zia le za tawh kituak Socialism ki-ukna lam ah kal hong suanto ta hi.

 - 1963 kum in gamsung kilem na dingin kumpi lam pan kilemna bawl uh hi.

 - 1964 kum ciangin gamsung a om gamvai sai party khempeuh kiphiat hi. Private neihsa ahi sanginn, vazuakna sai le vante khempeuh gambup neihsa ci in zawhthawh thu tawh la mang uh hi.

 - 1965 kum ciangin pilna sang khempeuh kumpi in tavuan hong la ta hi.

 - 1972 kum in news journal khempeuh ki khak leuleu uh hi.

 - 1974 kum March kha ni 2 ni in gamsung thuguilet ding hong bawl thak uh a, Kawlgam buppi Socialist Party in uk a U Ne Win in President sem hi.

 - 1974 kum takciang in U That hang a buaina hong piangkhia hi. U Thant pen UN ah Secretary General masa milui khat hi a, America ah si in, Kawlgam ah a luanghawm apuak ciang U Ne Win in thupi ngaihsut loin mi mawkmawk khat bangin bawl in thupi simlo hi. Tua thu hangin biakna makai te le mipi sangnaupang te in U Thant luanghawm sut in gammipi te in vui ding in hanciam uh hi. Hi thu hangin, Sangnaupang makai Salai Tin Maung U (Asho Chin) kiman in sihdan kipia hi. A kithah hun laitak in amah kum 24 pha pan hi. Sangnaupang khat hibang in Kawl kumpi in khautawh akhailup na thu in, Kawlgam taangthu sungah a khatveina ahi hi.

 - 1980 kum May kha 24 pan 28 sung in Kawlgam sungah Buddha biakna hong tangzai semsem nading in khawmpi kibawl hi.

 - 1981 kum November ni 6 ni in U Ne Win hong tawlnga a, San Yuh in President hong sem hi. - 1987 kum ciangin Kawlgam Dewali hong la hi.

 - 1988 kum July kha ni 6 ni in Brig. Gen. Sein Lwin in President hong sema, mipi in galkap ukna kideihlo ahih manin, August ni 8 ni akipan Kawlgambup lungphona kinei hi. Tua pen democracy galdona kici hi.

 - 1988 August 12 ni leuleu ciangin Dr.Maung Maung in President sem leuleu a, lungphona a neite sung pan mi tulsawm bangin sihlawh uh hi. Khangno lai sangnaupangte a tulsawm simin gamgi lam zuan in taikhia ngeingai uh hi. Video lakna pan etkikna nei in mi tampi tak mah zui in man mang uh hi. - 1988 September 18 ni- in SLORC (Gamsung Kilemna le Kilamtoh nading Kipawlna) hong piang khia a, Chairman Sr.Gen. Saw Maung in aana hong la leuleu hi.

 - 1990 kum in Party kiteelna om a, NLD in gualzawhna ngah hi na pi in kumpi ukna kingah saklo uh hi.

 - 1992 April kha 23 ni in, Sr.Gen.Than Shwe in aana hong lato hi.

 - 1993 kum in Amyotha Nyi La Khan( National Coference) kibawl a, 1996 kum March kha ciang in bei hi.

 - 1997 kum July kha 23 ni in Kawlgam zong ASEAN gam sungah kihel hi.

 - 1997 November kha 15 ni in, SLORC (State Law and Order Restoration Council) pen SPDC (State Peace and Development Council) ci in ki laih hi. Kawlgam bup minlawhna zong Burma ci nonlo in Myanmar tawh kilaih hi.

 - 2003 kum in Kawlgam democracy lam manawh a kalsuanna U Khin Nyunt in Road Map 7 cih khat hong bawl hi. Daw Suu Kyi le Depeyin buaina hong kizomto hi.

 - 2004 kum in Gen. Khin Nyunt hong kia leuleu a, Amyotha Nyi La Khan kibawl thak leuleu hi. - 2005 kum November kha in Kawlgam khuapi Nyi Pyi Taw ah kilaih a, kumpi ukna zum thupi khempeuh Nyi Pyi Taw ah kikoih ta hi.

  - 2007 kum September kha ciangin Shwe Wa Yong kidona hong piang hi.

 - 2008 kum tak ciangin, gambup thuguilet pen mipi 92% thukim uh hi ci in kumpi lam pan kithangsak hi.

 - 2010 kum ciangin, party tuamtuam democracy kiteelna ki nei a, USDP (Union Solidarity and Development Party) in kumpi lam ding tavuan ngah in Dr. Thein Sein in President sem hi.

Source: {Chin youths and political views} Translated by Prof.Dr.David Ngin Sian Pau

No comments:
Write comments