သမိုင္​း

Theme images by Storman. Powered by Blogger.

Text Widget

Sports

Gadgets

Blog Archive

Travel

Definition List

Saturday, November 28, 2015

Tuhun leh mailam Zomi movement etkhakna

Tulaitak pen Zomite leitung mun tuamtuam ah i kithehthang hun ahi hi. Tu-in Zomi diaspora hun khat hong beita a, tu akipan Zomite kalsuanna thak tawh kalsuan ding kisam hi. Tua banah Kawlgam politics kikhelna hun zui-in Zogam politics zong hong kikhel ta ding ahi hi. Zogam mun tuamtuam ah khantohna i kisam pha mahmah hi. UN te pau leh ‘least developed’ gam le minam i ta hi. Tua dinmun pan Zogam khangthakte koici le’ng khangto thei ding hiam? Nung deuh in awging khatin, “Zomite la lamah khangto napi h’ang in thu lamah khangto zo nailo hi h’ang,” ci khat kiza hi. Zomite Pasian la, leitung la le zawlla tuamtuam ah leitung level phial in khangto mah h’ang a, lungdamhuai hi. Ahi zongin thu-le-la ah ‘thu’ lam zongh i khantoh ding ngaisut huai lai mahmah ding i kisam hi. 


Leitung mun tuamtuam a om Zomite le Kawlgam-Zogam ah om Zomite ii khuasakzia or ngeina le ngaisutzia (culture and mindset) i theiloh kalin hong kilamdang khin ta ahi hi. Tua ahi manin, gamdang leidang tung Zomi khangthakte in midang gamdangte ngeina hoilo te i cin’ khakloh ding hong thupi mahmah ding hi. 

Zongeina hoite i kepcing ding kisam hi. Tua bang hi kei leh gamdang pan khangkhia Zomi khangthakte le Zogam a om Zomi khangthakte mailam hunah thu-le-la ah hong kiothei nawnlo ding uh hi. Khat-le-khat ngaisutna kibang nawnlo ding uh hi. Tu mahmah in zongh gamdang tung khin khangnote ngaisutna pen a tunna gam khangnote' ngaisutna in tampi luah khinta ahi manin dahhuai mahmah thu ahi hi. Tua hi a, Zomite thu lamah ngaisutna, khantohna, pilna, siamna, cidamna 
etc. te ah liangko kikim in i kalsuan theina ding vaiawm siam kisam mahmah ta hi.


Gamdang tung Zomite' ngaisutna (mindset) khatin sum thalawh ding bek ahi hi. Mun khempeuh ah thaman niam pen tawh dollar i thalawh laitak hun ahi hi. Tua manin tuhun khangthakte in pilna siamna tawh sum thalawh ding sangin, a bai pen thatang suang in sum thalawh ding vive ngaisutna tam zaw hi. Khangthakte pilna tawh i pattah ding kisam mahmah ahi hi. Khantohna pen pilna pan hong kipan ding hi a, dollar hauhna pan hong kipan masa lo ding ahi hi. Khantohna din-gin piciang tehna infrastructure kici bulpatna? sungah cidamna (healthcare), pilna (education), lampi kizopna (transportation) cite kiel ahi manin, Khangthakte'n 
pilna hanciam in nu le pate in zong i pattah ding kisam le thupi mahmah ta hi. Tua bang mahin Kawlgam sungah Zomi khangthakte pilna/siamna lamah madawk ding kisam ahi hi. Gentehna in Zomite pen Kawlgam-ah English a siam pen minam in hong kigen hi napi-in, English tawh thu-le-la gennate ahi MITV [Myanmar International Television] broadcast sung khawngah thugen/ thupulak (Announcer) te lakah Zomite khat zong kielzo nailo mawk hi hang.


Zogam ading tulaitak in leitung mun tuamtuam pan sum-le-pai huhna hong pai banah India kumpi in zong motor lampi sawtlo-in hong bawlsak nuam hi ta ahi manin, Zomi khangthakte'n i maban ading kigingkhol in pilna,siamna le cidamna lamah i hanciam mahmah ding le nu le pate'n zong i pattah siam ding hun ta hi ci-in i kianthawn nuam hi. Cidam in pilna tawh akidim Zomi khangthak tampi i om ciang bekin Zogam hong pallun zo pan ding ahi hi. Zomite thu-le-la tawh khangto dingin i biak Pasian in lobang hong siam ta hen! Tongsan Kawlpi Nov.2015

No comments:
Write comments