သမိုင္​း

Theme images by Storman. Powered by Blogger.

Text Widget

Sports

Gadgets

Blog Archive

Travel

Definition List

Monday, July 13, 2015

MARTIN LUTHER KING JR. (1929-1968) LEH ZOMITE

LEITUNG BUP ZOMITE TUNGAH THUZAKSAKNA

Leitung mun tuamtuam aa kikhen Zomi khempeuh aw, i honpa Zeisu' minin itna tawh na khut uh kong len hi. Pasian' kiang panin Thupha leh Daihna note tungah hong tung kimciat tahen!
2010 November kha-a kibawl Kum (100) Cin Pawipi panin Leitungbup Zomi Kipawlna (GZA) kiphut khia-a, Makaipi dingin Pawlpi lutang (6) hong kiseh hi. Zomite pen Pasian' thupha ngah minam hita i hih manin i nuntakna ah Pasian' deihna banga nuntak ding, cih lunggulhna-in a kiphut hi-a, tua bang ahih nadingin ko Biakna makaipi (6) te zong hong kiseh-in ko zong i minamte leh Pasian' hong teel hi, ci-in lungdamna tawh ka saang uh hi. Tua mah bangin 2011, June kha sung Singapore-ah ka kimuh masak pen-un Zomite ading zum le dai, kolbulh khaukhih i tuah leh hang takin tuak ngam hang, ci-in a ki-ap ngiat ka hi uh hi.
Kote'nasep lian pen in mailam-ah Zomite Pasian' thu tawh kalsuan-in i minamte i kihuai theih ding ka tup lian pen uh hi-a, tua bang a pianna dingin zong a hunhun-in lai kong hawm (uh) a, mailam ah zong kong hawm den ding uh hi. Zomite Pasian' thu tawh i kalsuan theihna dingin ko teng sanga muanzawk ding leh Zomi itzaw ding tam lo ding hi. Tua ahih manin, kong laihawmte uh pen nial ding (debate) hi lo-in Zomite' kalsuanna ding aa zuih ding (directives) a hihi. Ka genkhiatte uh ko' ngaihsut tawm hi lo-in Lai Siangtho bulphuh-in i minamte kong gen uh (prophetic voice) hi ci-in na saang ta un. Zomite kong gammanpih kei ding (uh) hi. Na lunglau het kei un. Thu tawh nungta lo-in lungsim picing lo khat leh nih gen daina tawh Zomi namte ka itna (uh) nengkha zong kilok zo lo ding hi. Thu gina lote simna ding leh dawnna ding hun ka nei kei uh hi. Zomite thu tawh nungta dih ni.

MARTIN LUTHER KING JR. (1929-1968) LEH ZOMITE

Kum (44) sung vilvel Pasian' na ka sep sungin etteh dingin (model) Pasian' mizat leh makai minthang li bang oma, tua lakah Baptist Minister Reverend Dr. Martin Luther King, Jr. zong khat a hihi. Paakta lua ka hih manin New York Union Theological Seminary ah Master ka kah sungin ama' thu bulkanna (research) nei-in a gamtatna diak Harlem leh a thongkiatna mun Alabama gamkhen Birmingham khuapi dong-ah ka va kan hi. Amah tawh kisai Research Paper khat zong ka at ngei hi. Zomi Pasian nasemte lakah Martin Luther King Jr. thu a tel theihte lakah khat hi ngeingei dingin ka ki-um hi.
Martin Luther in Pawlpi leh a minampih Mivom (Blacks)-te a makaihna ah a zatpi leh leitungbup ah a pholhkhiat thupi pen in Ngongtat lohna (Nonviolence) a hihi. A taktak-in hih thukip pen ama' phuahtawm hi lo-in Lai Siangtho sung, Russia lai-at siam Leo Tolstoy (1828-1910), leh minam makai minthang Mahatma Gandhi (1869-1948) kiang pana a ngah thubul a hihi. Amah in nongtatna peuhmah nial vinven a, ahi zongin a mivom mite a makaihpih Malcolm X in ahih leh ngongtatte ngongtatna mah tawh thuhkik ding hi, ci hi. Tua ahih manin a totnop uh lam hong kakhia a, Martin Luther King Jr. in bel ngongtat lohna (nonviolence) mah pom vinven hi. A nuntakna piak lawh hi. Tu-in Baptist Pawlpi makaipi leh a minamte makai Martin Luther King Jr. tung panin Zomite in i kipuahphat ding thu pawlkhat a tomin hong gen nuam hi ing.

1. Innkuan sung ngongtatna (Domestic Violence)

Khristian biakna bek hilo, biakna khempeuh in ngongtatna peel uh hi. Zomite i khantoh lahna pen innkuan sung tek panin ngongtatna (violence) i neih hang a hihi. I kipuahphat kul ding hi.

2. Zapi lakah ngongtatna (Social Violence)

I innkuan sung bek hi lo, midangte tawh i kithuahna-ah Zomite a ngongtat nuam i tam hi. I khuak (reason) in i lungtang (emotion) uk zolo ahih manin koi gam koi gam tung taleng, ngongtat i tum hi. Minam dangte'n hai hong sa mahmah ding hi.

3. Lai tungtawna ngongtatna (Media Violence)

A tuungin ZONET leh Zomite kizopnate Zomi it ka hih manin ka sim dena, ahi zongin mimal kikona leh mimal kitotna vive om ahih manin simtak sa nawn lo-in, ka muh ciangin ka simma-in ka phiat (delete) masa hi. Zomite pen i pilna in hong uk zo nai lo mahmah lo ahih manin thu ngaihsun lo-in "Penglam suangtat sat ngam" tampi omlai hi. I khuamuh zawh sawt nai lo ahih manin i tualniam lungsim (uncivilized thinking) in hong uk lai hi. Dahhuai ka sa mahmah hi. A diakdiakin thupha saanga gamdang tung Zomite aw, hong haitat nawn lo-in pil le picin hong tuh unla, thu tawh nuntak hong tum un. Lai hong hai at nawn kei un. Ko, i gam i lei aa omte'n, hong muang mahmah-in Pasian kiangah thupha kong ngetsak tanghtangh uh hi. Hong hai gamtat kha het kei un.
Rev. Dr. Martin Luther King, Jr. kiang pana Zomite in i lak ding thupha lian pen in ngongtat lohna (nonviolence) a hihi. A dang tampi zong om lai ding hi. Pasian in tua ngongtat lohna leh picinna Zomite lakah hong buaksuk henla, picing minam hong hisak tahen!
Mailam-ah zong Zomite tot ding lamkhun a hunhun kong suaksak ding hi.
Pasian in thupha hong piakim tahen!

Itna takpi tawh,
Rev. Dr. Simon Pau Khan En
GZA Makaipi

Src: Guitefamily Blog

Simon Pau Khan En

No comments:
Write comments