သမိုင္​း

Theme images by Storman. Powered by Blogger.

Text Widget

Sports

Gadgets

Blog Archive

Travel

Definition List

Friday, August 22, 2014

Kaptel Khuasat Zawh Kumtam A Nuangtapen & Galhang Minthang Pu Hong Thual' Tangthu...

Pu Hong Thual Tangthu :
Pu Hong Thual pen Pa Thang Ngul leh Nu Niang Tel (THATMUN) te sung pan 1825 kum in Dimpi khua ah suak hi. Unau nga pha a :
1> Niang Hau (Gin Thang- SONGPUT ),
2> Hong Thual (Kim Niang - SONGPUT ),
3> Ngai Ciin
4> Gin Zel
5> Khup Sing ( Ciang Ging - BUANSING) te ahi uh hi.
Khang (4) na ciangin GUALNAM te ong tha hat a, HATLANG te ong zothawh in sal dingin hong deih uh hi. Beh Papi Pu Do Mang na khem tha pai a, angah loh ciang in Pu Lun Gen naunu Pi Khawm Awi man-in kawl ahna zuak uh hi. A khawt na zah tawh tong a, a val te tawh suangphahpek puak cialna in nei hi, ki ci hi.
Hi bang teng tawh nuamsalo uh ahih man in Pu Do Mang in Sesih khua sat in Pu hong Thual' pu ahi, Pu Lun Gen te unau teng :   1> Lun Gen (Nuam Tel),
2> Thuam Hong (1> Nem Ngak -
                          2> Nuam Tel - GUALNAM), te tawh Saizang khua na bel uh hi. Saizang atun uh ciangin `Dim pem te´ ci-in ki simmawh hi. 1849 kum pawlin Pu Thang Ngul in NgalZang ah Cinghpi hong man-a, atapa Pu Hong Thual zong hong mual suah pah in " Hatlang tu Hatlang tu, Thang Ngul ta, Tatkheh" acih leh Dimpi te in atua panin
simmawh ngam nonlo uh hi. A sa mat ni un a nuai a bangin la na phuak hi.
a) Pupa samel makin Saitui vang khua ong nek ea ;
b) Mizo tongciam nau bng na sial ing, khua mual bel tui bng lum ei;
Pu Hong Thual pen samat siam ahih manin sa tampi naman aa : Saipi (4), Humpi meipak (1), Zangsial tal (1), Saza (30), Sakhi (208), Ngal (26), Sazuk (80), Valuk (300) leh Cinghpi, man in na ai hi. Sai zong na ai aa a zi Pi Kim Niang tawh kha hua-in na tong hi. Sahang zong nih vei ai hi. Ahat leh hang dan pen khua sung ah Sahang, Kamkei laang in Ui tampi anek na hang in kua mah in hawl ngam lo ahih hang, aman napangin agal kenbang ah temtawng tawh tum nih na suah hi. Pu Hong Thual in tanu tapa sagih na nei aa :
1> Ngul Cinh (Cing Theu - BUANSING),
2> Khai Gin (Awi Niang - MALNEU),
3> Sut Thawng (Sing Niang - SONGPUT),
4> Tel Dawl ( Thang Za Vungh - SONGPUT),
5> Ciang Khai ( Gin Vunngh - SONGPUT),
6> Sing Khual (Awi Kim - HALKIK) leh
7> Zen Khai (Nawn Niang - MALNEU) te hi-a, atapa nga teng a ding in Ngal le Sa Aisak, Kha hual in ton(tong) sakin Cinghpi aisak, Sai zong ai sak tek hi.
1862 kum in a u Pu Gen Sut tawh mi (12) in Kaptel gam an vel in tui naak na khuat uh hi. Kum 1870 ciangin Khuangleng gal in Kaptel sim in innpi saksiah, sihlui pang khat teng, pu te' ten na veng teng sim a, mi (59) na that uh hi. Hih thu Pu Song Thual sawmciah atun ciang in ka sanggam teng sikhin ta, ci-in athau lla in gal te anung delh pah hi. A nunung pen aa pai galmat mihing lu nga apua pa aphak ciangin na kap lum pah a, na Ai hi. Tua gal Aih(Ai) ni aa, aphuah la :
a) That  ban sap lai hen ban sap lai sangliang phuk cil kei hing ea ;
b) Vangkhua al bang man laitak a, laido phuk cil kei hing ea;
ci in la na phuak hi.
Pu Hong Thual in galpa' thau lawng zong na laksak aa, a naunu Pi Nem Kim pasal Pu Do Khal (lalte) na pia hi. Pu Do Khal in atupa, Khal Khua Thang na pia suk a, Thual Zen gal dong na kem hi. Ahangin Thual Zen gal ciangin kumpi te in mipi tungah thau teng  khempeuh laksak ahih man in Khal Khua Thang in a thau, Kumpi tung ah ap hi.
Pu Hong Thual pen a cidam mahmah aa, amat Cinghpi angoi tholh in ne ahih man in ama pian kum (128), 24.12.1953 kum in ong nusia hi. Kaptel khuasat zawh kum tam adam pen in ki ciamteh hi. A ma zom ah  Pi Dam Zel kum(106) pha aa, 16.8.2006 in ong nusia hi.
(By : Thawng Do Kam. Coop. Dpt. Re)

No comments:
Write comments