သမိုင္​း

Theme images by Storman. Powered by Blogger.

Text Widget

Sports

Gadgets

Blog Archive

Travel

Definition List

Sunday, February 15, 2015

Greek mipil Archimedes

Sicily tuikulh a Syracuse ah B.C 287 in Greek mipil Archimedes hong piang hi. Amah pen mathematics, engineering, electronics leh science lam siam mah mah hi.Khatvei Syracuse kumpipa, Hiero-in khamseek(goldsmith) te kiangah sikdang tawh aki hello kham lukhu sek dingin thupia hi. Ahizongin kumpi pa in tua khamseekpa pen muangmawh hi.Sikdang tawh kihel dingin ummawh hi. A mipilte samkhawm in thukan sak ding hong vaihawm hi.Kuan va kan khia ding cih ngaihsun in Archimedes mah muang pen uh hi. Tua a thei tel dingin kumpipa in Archimedes tungah mawhpuakna pia hi.


Archimedes-in veng leh pam te a dam uh hiam aw cih sangin Scientific Problem solve dan ding naakpi takin ngaihsun zaw hi. Thuhaksa, theih khiat a kuul te pawl ngaihsun tawntung hi.Mipi kisilna(public bathroom) ah a pai den mi khat ahi hi. Tua a paina nangawn ah khamlukhu tungtang ngaihsun zen hi. Kisilna tui kuangah tui hong heek hi. Tui hong dim let hi aman tua khamlukhu ngaihsun ahihmanin tui dim lam phawk lo hi. A phawk lian ciangin tui paina tap khak pah h.Tua pan in “Archimedes Principle” kici mukhia thei hi.Kisilna tui kuang pan in thakhat thu in diang khia in“Eureka! Eureka!!” ci in a aw neih zah in kiko hi.Eureka pen “mu ta ing” cihna ahi hi.Puan a silh loh lam nangawn ngaihsun khan awn lo hi. Eureka!! Eureka!! Ci kawmin inntual lamah tai phei hi. Inn ava tun ciangin a muh khit thu a sin ciangun dik hi.Satak a nein a khat peuh tui ah diah leeng zang tuam cih thu ahi hi. Tua a zanna leh tui sunga mun(space) a luahzah ii’ zanna zong kikim lian hi cih thei ta hi. Hih pen ama adingin bul patna hoih khat ahi hi. Tua panin adang zong theih beh zel in kumpipa kham lukhua kham omzah zong hilh thei takpi hi.

A tangvalno tungin Alexandria ah lai va sin hi. Aigupta(Egypt) ten tui a kitangsap zia uh thei hi. Tua pan in Archimedes Screw kici hong mukhia hi. Tua in tembaw bawlna lamah zong khantohna piangsak hi. Set thak a tuam tuam hong bawl thei zen hi. Tua hun lai in Mediteranean tuipi naak kiim ah kidona tam peuhmah hi. Syracusekumpi Hiero in ki galgin a kuulzia thei ahihmanin gaalvan bawlsak hi. Roman General, Marcellus-in Syracuse va sim(attack) petmah hi. Roman tembaw lian te Syracuse hong tun kuan ciangun Archimedes leh a pawlte hong kipanta uh hi. Tembaw pawlkhat tuipi sungah tum in pawlkhat in suang phukha gawp hi. Roman galkapte thangpai lua uh ahihmanin General Marcellus in engineer te samkhawmin Archimedes leh apawlte do kik ding dan hong ngaihsun uh hi. Tembaw lian giat(8) tawh hong kuan kik uh hi. Ahizongin Archimedes in set thupi khollo tawh na khem hi. Plutarch bangin ,” Syracuse ten pen Archimedes ii’ khuak bek a zang uh hi. Amah om kei leh gina het lo ding uh hi. Vanzat a neihte uh zong Archimedes ii’ bawltawm lel hi” ci hi.

Archimedes-in a galvan bawlte minthan pih zawzen hi. Ahizongin aman thupi ngaihsut khollo hi. A laibu te ah zong record taak sa lo hi. Mipi thupi ngaihsut kholloh Scientific lam bel thupi ngaihsut mah mah hi. Archimedes hangin Roman ten kum thum sungin Syracuse la zo lo uh hi. Aman nadang na buaipi ahihmanin a tawpna ah Roman ten lazo veve uh hi. Roman General, Marcelllus-in Archimedes mu nuam lua lah mu kha lo ahihmanin a nuaia galkapte sam sak hi. Galkap ten Archimedes va zong uh hi. Archimedes ama inn sualah na tu hi. Galkap ten,”Hong pai in General in hong mu nuam hi” va ci uh hi. Aman na thudon lo se hi. Tua ciang galkap te heh in khatvei genkik uh hi. Archimedes in” Bang ahiam aw, mi buai lai lai in” cihsan hi. General pa thupiak hi mawk ahihmanin galkap ten a khut ah kai uh hi. Archimedes-in galkap te khut thakhat in man in hemkhia hi. Ka nasep ka zawh ma siah hong pai thei lo ding hi’ng ci hi.Galkap pa heh sem sem in a namsau dawk in sat hi. Archimedes sualah tuuk sukin a sisan hong luang hi.Ama inn sungah hong tua galkap pa in a hinna laksak hi.
Marcellus-in Archimedes-sih dan a zak ciangin lungkim het lo hi. A that galkap pa vualum nuam mai hi. A mi pahtaak mu kha lo ahihmanin a lungsim na hi.
Pau Tun Thang

No comments:
Write comments